Wilde bomen en struiken vormen de basis van de biodiversiteit. Maar ze worden bedreigd. Door goed beheer van de laatste groeiplaatsen is het mogelijk deze trend te keren en de populaties wilde bomen en struiken in onze provincie weer te laten groeien. Samen met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft Wilde Bomen en Ecologisch Adviesbureau Maes met Landschapsbeheer Flevoland `Attentielijsten bedreigde wilde bomen en struiken` opgesteld. Deze lijsten geven een overzicht van de bedreigde wilde boom- en struiksoorten per provincie en tips voor beheer.
Inheemse soorten met wilde populaties
In Nederland is de natuurlijke bosvegetatie vrijwel verdwenen. Van bijna alle soorten met een wilde herkomst zijn nog kleine restpopulaties aanwezig, bijvoorbeeld in oude houtwallen, bosranden en langs niet rechtgetrokken beekoevers. Zuid-Holland behoort tot de bosarme provincies. Maar de duinbossen en soortenrijke duinstruwelen behoren tot de internationaal waardevolle vegetaties met houtige gewassen. Smalle unieke duinbosstroken zien we op de binnenduinrand met soms steile hellingen met het grillige hakhout van zomereiken en zeldzamer het beukenhakhout van Oostvoorne (Mildenburg) en Voorlinden bij Wassenaar. De duinstruwelen kunnen als internationaal van belang worden beschouwd met grote populaties van o.a. duindoorn, eenstijlige meidoorn, wilde liguster, wilde kardinaalsmuts, wegedoorn, zuurbes, schijnkraagroos, schijnegelantier en duinroos.
Van de ooit uitgestrekte moerasbossen van het huidige veenweidegebied is met de middeleeuwse ontginningen niets meer overgebleven. Wel bleef autochtoon genenmateriaal bewaard in de oude gerief- en pestbosjes, de kooibossen en de houtwallen op de dijktaluds. We noemen de Ruige Kade van Leiderdorp, de Weipoortscheweg van Zoeterwoude, het Kooibos van de eendenkooi van Delfgauw (Pijnacker) en enkele jongere geriefbosjes in de 17e-eeuwse droogleggingen zoals de Zoetermeerse polder bij Zoetermeer. Vermeldenswaard zijn de moerasbosstroken van de Lageveense Polder en bij Leeuwenhorst bij Noordwijk en Lisse. Belangrijke wilgenpopulaties komen in de Biesbosch bij Dordrecht voor.
Waarom zijn wilde bomen en struiken waardevol?
Wilde bomen en struiken hebben een unieke genetische waarde. Genetische variatie binnen een populatie maakt die weerbaar voor veranderingen in klimaat en milieu. Bij aangeplante bomen is de variatie veel kleiner. Dat maakt ze kwetsbaar. Ook hebben wilde bomen en struiken grote ecologische waarde. Ze vormen de basis voor de biodiversiteit op het land. Deze planten staan niet op zichzelf maar zijn de basis voor een uitgebreid voedselweb dat rondom bomen en struiken is geëvolueerd. Deze oorspronkelijke biodiversiteit, die het resultaat is van zo’n tienduizend jaar evolutie in de Lage Landen, staat sterk onder druk.
Waarom attentielijsten?
Het doel van de Attentielijst is aandacht te vragen voor bedreigde en kwetsbare bomen en struiken en de focus van beheerders, overheden en groene organisaties op het behoud van de bedreigde wilde bomen en struiken in hun eigen provincie te richten. Populaties van deze soorten verdienen voorrang bij beheer om te voorkomen dat er nog meer populaties uitsterven. Het uiteindelijke doel is om van elke soort op de lijst een levensvatbare provinciale populatie te behouden. Door goed beheer van de laatste groeiplaatsen kunnen we hier hopelijk voor zorgen.
De lijst voor Zuid-Holland vind je hier.
