Voedselwandeling door de Biesbosch

VVHB

Categorie    ZelfDoen

Wanneer     2017/2018

Bedrag        € 1.000,-

Gewoon, omdat het leuk is volgt het hele verslag van onze excursie. Veel leesplezier en inspiratie gewenst!

In elk seizoen is er wat anders te doen! Stem daar je culinaire plannen op af. In juni te plukken: jong blad voor door de sla, brandnetel voor een soep en hondsdraf voor door de kruidenboter. ‘De jonge planten zijn het lekkerste’ hebben we vandaag veel gehoord van Edwin. Als ze ouder zijn kun je echter wel beter determineren, dus juni is een goed seizoen voor beginners.  Oudere planten zijn minder lekker, maar soms ook ronduit niet te eten. De plant maakt bloeihormonen aan als het tijd wordt voor de bloei, en dat verandert de smaak van de plant.

Wat is niet eetbaar: sommige planten zijn deels giftig of niet eetbaar en deels eetbaar. Dat komt bij de afzonderlijke planten aan de orde. Let op: sommige planten zijn in het geheel giftig, zoals de boterbloem. Niet eetbaar: de smeerwortel, gele klaver en de ridderzuring. PS Er is zuring die wel eetbaar is, zoals de schapenzuring en de veldzuring, maar die komt hier niet voor. In water kan leverbot zitten, een nare ziekte. Geen waterplanten gebruiken dus. De vossenlintworm komt volgens Edwin in de regio van de Biesbosch niet voor, we hebben tijdens de excursie geen minimale plukhoogte aangehouden.  Pluk alleen gaaf blad, dat geldt bv zeker voor de witte klaver, want in aangetast klaverblad kan een schimmel zitten.

1. Brandnetel

De brandnetel is een topper. Boordevol vitamine C. Alleen de jonge plant is lekker. We hebben , met blote handen!, de bovenste bladeren geplukt voor een brandnetelsoep. Het slinkt als spinazie. Als je een plukplaats van de brandnetel maakt heb je het hele jaar jong blad. De stengel heeft vezels waar kleding van gemaakt kan worden. In de homeopathie wordt de ‘brand’netel ingezet tegen brandende, jeukende aandoeningen: het gelijke geneest het gelijke, mits in de juiste (minimale) dosering.

2. Gewone berenklauw.

Pluk het jonge blad voor in de sla, maar…. wel eerst blancheren. Ook uitstekend in een soep of roerbakschotel.  Niet verwarren met de reuzenberenklauw, dus let goed op het verschil. Op het Griendmuseumpad alleen de gewone berenklauw gezien. In het najaar de groene zaden drogen en malen als smaakmaker. Een specialiteit in het Midden-Oosten.

3. Melkdistel

We hebben het jonge blad geplukt voor in de sla. De knopjes moesten nog opengaan. Na de bloei hebben ze een ander, puntiger model. De knopjes kunnen als kappertjes worden ingemaakt. Het sap is melkwit, normaal verdacht! Denk maar aan de wolfsmelk. Deze grote, gele composiet is verwant aan de witlof.

4. Look zonder look

Het jonge blad hebben we geplukt voor in de sla. Al goed te zien waren de hauwen. In het najaar worden de zaadjes van de hauw gedroogd, als je ze kneust een pittige smaakbom, de plant heet dan ook de garlic mustard. De jonge wortel is ook heel lekker.

5. Hop

Geen hopblad in de sla. Hop desinfecteert en de hopbel (vrouwelijke vorm) werd daarom toegevoegd aan water, de basis voor bier. Alleen een vrouwelijke plant heeft een hopbel, in het najaar. In Europa mag de hopteelt (voor het bier) niet bevrucht worden, en de mannelijke hopplant wordt daarom geweerd van de hopvelden. Het Duitse reinheitsgebot wil niet anders zeggen dan dat bier met hop gemaakt moet worden. De jonge hopscheuten worden gegeten, of liever nog (Italië), als asperges opgegraven. De duurste groente ter wereld! Edwin houdt dan ook goed bij waar hij hop ziet in de natuur. Dan weet hij waar hij in het voorjaar hopscheuten kan oogsten. De winding van de hoprank is rechtsdraaiend (op het zuidelijk halfrond linksdraaiend?)

6. Paardenbloem

We hebben jong blad geplukt voor de sla. Veel vitaminen, en een bitterstof. Van de bloem maakt Edwin een gelei: opkoken met sinaasappel. De wortel kan je roosteren. De medicinale werking  (tegen kanker) wordt onderzocht. Het melksap is latex-achtig en dat bracht iemand op het idee om van dit sap een alternatief voor rubber te gaan ontwikkelen.

7. Grote Weegbree

We hebben jong blad geplukt voor de sla. De weegbree is een tredplant met een liggend rozet en een lepelvorming blad. De nerven liggen erop. Uit de stengel steken de vaatbundels. Een bittere smaak, maar weer een andere bitter dan de paardenbloem. Een papje van de grote weegbree is bloedstelpend en genezend (helpt helaas niet tegen muggenbeten). Het papje of een gekneusd weegbreeblad op een wondje kan je vastzetten met een kleefkruidstengel.

8. Grote klis

Het blad is niet lekker. De wortel in het najaar van het eerste jaar is eetbaar, in Japan een delicatesse. Commercieel geteelt voor dit doel. De klis is de inspiratie voor het klittenband. Denk ook aan de kliswortelolie, goed voor de haagroei (naar het schijnt).

9. Hondsdraf

Jong blad en bloem hebben we geplukt voor de kruidenboter. Je kan hondsdraf ook drogen. Je kan er ook mee stomen of thee mee zetten. In bier is het desinfecteren.

10. Riet

Rietpuntjes in de sla! Edwin plukt het bovenste segment en pelt dit af tot het laatste, binnenste stukje. De beste stukjes zijn buigbaar. De smaak: verrassend lichtzoet komkommer. Het puntje heeft al weer een andere smaak dan iets erboven. Denk maar aan suikerriet.

11. Moerasspirea

Geen blad geplukt voor de sla. Deze plant is familie van de braam en de roos. Van het blad kan een thee worden getrokken. Binnenkort bloeien de pluimen, met een vanille-aroma. Je kan hiervan een siroop maken of een likeur (met alcohol). Laat niet te lang trekken, max 24 uur. De plant is herkenbaar aan de stengel, half rood en half bleek en verder steunblaadjes.

12. Reuzenbalsemien

Blad niet eetbaar. De zaadjes oogsten als ze mooi donkerzwart zijn en dan roosteren en malen om er een notenmoes mee te maken. Deze invasieve exoot wordt naar de vorm ook wel Bobby’s Helmet genoemd. Een welriekende geur.

13. Witte klaver

Gaaf, intact blad en de bloem geplukt voor in de sla. Ook rode klaver is eetbaar.

14. Kleefkruid

Blad niet geplukt. Het kleefkruid ontkiemt in de winter en de eerste kiemplant is eetbaar ( in de smoothie). Niet rauw eten (mag wel,maar het mondgevoel is niet prettig, ook na kort koken niet) Goed voor de nieren. De zaadjes roosteren, dit smaakt naar koffie.  Gebruiken als kleefverband, ook als zeef om water te filteren.

15. Tips na het plukken

Zorg dat jouw keuken er klaar voor is: pan voor blancheren of roosteren, pan voor soep, hakmolen, mes en snijplank, je andere ingrediënten. Planten verleppen snel dus je wilt meteen aan de slag. Sorteer je oogst goed uit en check op aangetast blad. Was alles goed. De recepten van Edwin volgen. Over het algemeen kunnen de wilde smaken meer bitter of meer flauw zijn dan we gewend zijn. Toevoegingen voor een culinair resultaat zijn bijvoorbeeld een zuur (citroenrasp bij de kruidenboter) een zoet (honing bij de sladressing) een aroma (jonge dennennaalden in de vlierbloesemsiroop) en/of een pit (cayennepeper bij de vlierbloesemsiroop). Plukken is sterk gebonden aan het seizoen, maar met het kunnen invriezen van de oogst heb je een jaarrond plezier. Wat en hoe er kan worden ingevroren is daarom ook de moeite waard om te weten.

Van de vorige lezing heb ik onthouden dat het belangrijk is als wildplukkers, gidsen en bezoekers in de natuur, een balans aanhouden en niet alles wegplukken, anders haken er natuurliefhebbers, ook collegagidsen, af en verdwijnt het draagvlak. We hebben daar tijdens de excursie goed op gelet. Een pluktuin speciaal aangelegd voor het wildplukken zou dit probleem ondervangen, maar gaat helaas niet 1-2-3.

Dank aan Pieter Schook voor het mogelijk maken van deze leuke excursie met proeverij en dank aan Edwin Cornelissen voor het delen van zijn kennis.